Van overleven naar leven

Leestijd: 5 minuten

Wanneer we graag iets willen veranderen in ons leven, dan hebben we daar fysiek, mentaal en sociaal voldoende ruimte voor nodig.

Het is namelijk onmogelijk om de doelen die we hebben na te streven, als we er geen energie en focus voor hebben en geremd worden door negatieve stressfactoren.

Negatieve stress kan ervoor zorgen dat we langzaam de controle over ons leven kwijtraken , waardoor het steeds lastiger wordt om ons leven richting te geven en goede keuzes te maken, die bijdragen aan onze gezondheid en onze vitaliteit.

Hierbij kunnen zaken als: onze financiële situatie, onze relaties, ons sociale leven, ons uiterlijk en veel onzekerheid in ons leven, allemaal stressbronnen zijn en veel meer negatieve invloed hebben dan je denkt.

De oorzaken van focusverlies

Een verlies van focus is vaak een optelsom van meerdere (negatieve) stressfactoren.

Naast een gebrek aan tijd en geld zijn er nog een aantal biologische, psychologische, sociale stressbronnen die ervoor zorgen dat wij onze focus kwijt raken en moeite hebben om keuzes te maken die bijdragen aan de verandering van ons gedrag.

Hieronder zet ik een aantal belangrijke oorzaken van focusverlies voor je op een rij:

Slaapschuld
Beweegarmoede
Gebrek aan natuur
Continue onderdrukken van je impulsen
Iets uit je gedachten proberen te bannen
Iets willen verbergen van jezelf
Te veel ballen in de lucht houden
Twijfelen over conflicterende doelen
Geen (hoger) doel of richting hebben in je leven
Het overzicht verliezen en te grote stappen willen maken

Het is hierbij belangrijk om te weten, dat veel van deze factoren vaak niet de aanleiding zijn van een gebrek aan energie en focus, maar vaak het gevolg is van een frustratie die nog veel dieper ligt.

Ben jij aan het overleven?

We hebben allemaal een aantal fundamentele basisbehoeften om ervoor te zorgen dat wij kunnen overleven en onszelf kunnen ontwikkelen als mens.

Dit zijn niet alleen lichamelijke behoeften, zoals: slapen, bewegen, eten, drinken en de natuur, maar ook een veilige omgeving en een aantal psychologische basisbehoeften, zoals: (sociale) verbinding, respect en autonomie.

Hoe meer we door onze huidige omstandigheden moeten inleveren op deze essentiële behoeften, hoe meer negatieve stress we ervaren, waardoor we uiteindelijk ‘onder de streep’ belanden en in een ‘overleefstand’ terecht komen.

We zijn dan niet meer aan het leven, maar aan het overleven.

Dit betekent niet dat alle stress slecht is (want er zitten juist positieve kanten aan een gezonde dosis stress), maar het gaat er vooral om dat je leert wie en wat jouw negatieve (lees: onvrijwillige) stressbronnen zijn en welke destructieve denkpatronen je focus saboteren.

Meer stress, minder focus

Wanneer we te maken hebben met een frustratie van onze basisbehoeften (geld, tijd, liefde, erkenning, etc.), dan belanden we in een zogenaamde ‘stresstunnel’ en verliezen we steeds meer het overzicht.

Hierdoor gaan we ons ons, hoewel begrijpelijk, steeds meer focussen op de ‘verkeerde dingen’, waardoor nóg verder in een overleefstand terechtkomen en geen rekening meer (kunnen) houden met de lange(re) termijn

Een aantal willekeurige voorbeelden hiervan zijn:

• Een lening afsluiten, om je rekeningen te kunnen betalen.

• Vrije dagen inleveren en harder gaan werken, omdat je achterloopt op je takenlijst.

• Een baan aannemen om meer waardering en erkenning te krijgen.

• Jezelf isoleren, omdat je overspannen bent of overweldigd raakt.

• Jezelf (nog) strengere dieetregels opleggen, omdat je telkens de ‘verkeerde dingen’ eet.

• Je eigen verlangens niet meer uit spreken, omdat je bang bent voor de mening van anderen.

• Niet meer opkomen voor jezelf, uit angst voor de reactie van de mensen om je heen.

Het is belangrijk om de onderliggende stressoorzaken hiervan te achterhalen en te weten wat en wie je nodig hebt, om je draagkracht te onderhouden, zodat je kunt voorkomen dat je niet verder onder de spreekwoordelijke streep belandt.

Aandacht voor focus

Een verlies van focus is een stressbron waar heel veel mensen tegenaan lopen.

Het is namelijk niet eenvoudig om, met alle afleidingen en verleidingen van tegenwoordig, onze aandacht erbij te houden en om bewust bezig te blijven met onze dagelijkse taken en prioriteit te geven aan wat goed voor ons is, op de langere termijn.

Daarbij is het essentieel om onze aandacht alleen te richten op zaken die we wél kunnen beïnvloeden en geen energie te geven aan ‘het probleem’ of aan ‘wat niet is’ of ‘wat niet kan’.

Dit klinkt misschien voor-de-hand-liggend, maar in de praktijk zien we dat de meeste mensen (die in een overleefstand staan) juist het tegenovergestelde doen:

• Als je alleen maar bezig bent met je gebrek aan energie (en daar begrijpelijk vanaf wilt), dan is je aandacht niet gericht op het onderzoeken van de dingen die je blij maken en die je veerkracht verhogen.

• Als je alleen maar bezig bent met wat je ‘niet mag eten’, dan ben je niet bezig met het bedenken gezonde maaltijden of alternatieven voor als trek krijgt in ‘iets slechts’.

• Als je alleen maar bezig bent met de gedachte dat je slecht geslapen hebt, dan is je aandacht niet gericht op het aanpakken van je slaapgewoontes en wordt je slaap er nooit beter op.

• Als je alleen maar bezig bent met wat je niet kunt vanwege een blessure, dan is je aandacht niet gericht op wat kan bijdragen aan je herstel.

Richt je aandacht alleen op zaken die wél te veranderen zijn.

Als we voortdurend gefocust zijn op ‘het probleem’ of alle ‘oplossingen’ buiten onszelf zoeken, dan zorgt dat alleen maar voor meer weerstand en frustratie en voedt het ons gevoel van controleverlies en onveiligheid.

Hierdoor kunnen we in een feedbackloop van negatieve emoties belanden, waarbij we ons nog meer zorgen gaan maken over de toekomst en het verleden en steeds meer inleveren op onze vitaliteit.

Focus is een vaardigheid

Het creëren van de juiste focus is een vaardigheid die je kunt leren, maar het vereist meer mindfulness en de nodige planning en structuur.

Maak daarom eens een lijst met dingen die je wél binnen je macht liggen en wat je wél zou willen én kunnen veranderen.

Dit geeft je meer autonomie en meer controle over je leven en het zorgt er ook voor dat je veel minder wilskracht nodig hebt en minder snel terugvalt in je oude patronen en in een ongezonde overlevingsstrategie.