Vaderlijke aanwezigheid speelt een cruciale rol in de vorming van identiteit en de persoonlijke ontwikkeling van mannen.
In het boek ‘Afwezige Vader, Verloren Zonen’ van Guy Corneau, wordt deze complexe relatie tussen vaders en zonen grondig verkend.
In dit artikel duik ik wat dieper in een aantal belangrijke kernzaken uit het boek, wat inhaakt op ‘het helen van de vaderwond’ en het mannenwerk dat ik doe.
Ik beschrijf hierin de impact en de verschillende overlevingsstrategieën, die kunnen ontstaan bij mannen die worstelen met de erfenis van een afwezige vaderfiguur en hoe dit gemis hun emotionele welzijn en hun leven kan vormgeven.
Ontoereikend vaderschap
Er zijn verschillende manieren waarop vaders hun kinderen met grote frustraties kunnen opzadelen:
• Vaders die de behoefte aan aandacht en genegenheid niet of nauwelijks beantwoorden.
• Vaders die zich vastklampen aan het kind; wat ervoor zorgt dat het kind te snel volwassen moet worden.
• Vaders die dreigen om het kind in de steek te laten, om iets af te dwingen en hun kind in het gareel te houden.
• Vaders die het kind opzadelen met schuldgevoelens; door te zeggen dat hun gedrag verantwoordelijk is of zal zijn voor de emoties, frustraties of ziekte (of dood) van een van de ouders.
• Vaders die hun kinderen verantwoordelijk maken voor alles wat er mis is in het gezin.
• Vaders die hun kinderen slaan.
Langdurige of complete afwezigheid van een vader, om welke reden dan ook, kan ervoor zorgen dat een kind vereenzaamd en zich (diep van binnen) zwaar in de steek gelaten voelt.
Dergelijk gedrag van de vader leidt tot een groot gebrek aan zelfvertrouwen, verlegenheid, overdreven bezorgdheid, terughoudendheid en moeite om zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden.
Het kind zal hierdoor op vele vlakken afhankelijk en onvolwassen blijven en geneigd zijn tot allerlei angsten, depressies, dwangneigingen, fobieën en obsessies en het onderdrukken van agressie en gezonde masculiniteit.
Afwezige vaders, verloren zonen
Het gemis van vaderlijke aanwezigheid kan diep ingrijpende gevolgen hebben voor de emotionele en psychologische ontwikkeling van mannen.
Zonen met afwezige vaders kampen vaak met de volgende problemen:
In hun tienerjaren ervaren ze vaak verwarring omtrent hun seksualiteit; ze nemen vrouwelijke gedragspatronen aan; ze hebben een laag gevoel van eigenwaarde; ze onderdrukken hun agressie en hun ambitie en verliezen hun natuurlijke nieuwsgierigheid.
Het ontbrekende besef van grenzen maakt het hen moeilijk om met gezag te handelen of het gezag van anderen te respecteren.
Kinderen met een afwezige vader hebben veel moeite met het respecteren van morele waarden en met het accepteren van hun eigen verantwoordelijkheid.
Hun ontoereikende innerlijke structuur leidt tot laksheid, een tekort aan ruggengraat en een algeheel onvermogen om voor zichzelf op te komen en hun leven effectief te organiseren.
Het belang van mannelijke rolmodellen
Om onszelf te vormen moeten we ons kunnen identificeren met een ander.
Voor jongens is het daarom belangrijk dat ze in aanraking komen met gezonde vaderfiguren en volwassen masculiniteit.
Wanneer dit niet het geval is en er sprake is van een afwezige vader, dan leidt dit tot onbewuste identificatie en versmelting met de moeder(figuur).
Het gevolg hiervan is een blijvende identificatie met impulsieve driften, gevoelens en gedachten en een groot gebrek aan autonomie en individualiteit.
En dit leidt tot allerlei problemen, zoals:
• Schaamte voor het lichaam.
• Geen grenzen kunnen aanvoelen en aangeven.
• Een gebrek aan innerlijke structuur en integriteit.
• Een gebrek aan zelfbevestiging en zelfbeheersing.
• Een gebrek aan discipline en daadkracht.
• Onderdrukte agressie en ambitie.
• Onderdrukken van eigen behoeftes.
• Afwijzing van ‘vrouwelijke’ energie.
• Afwijzing van seksuele verlangens.
• Angst voor intimiteit.
• Het verlies van verwondering en nieuwsgierigheid.
Verschillende complexen
Hier zijn acht verschillende complexen (lees: overlevingsstrategieën) die kunnen ontstaan bij mannen die hun vader hebben gemist en jongens die lijden onder zijn fysieke en/of emotionele afwezigheid.
Welke rollen en eigenschappen herken jij?
1. De Hunkerende Held
De hunkerende held doet er alles aan om aandacht van anderen te krijgen en heeft hiervoor een overlevingsstrategie gekozen met een dwangmatige neiging om te presteren.
Hij heeft geen contact meer met zijn eigen waarden en verlangens, maar leeft voor status en de waardering van zijn omgeving en is hierdoor extreem vatbaar voor sociale druk.
Hij idealiseert zijn afwezige vader en dit uit zich in een grenzeloze bewijsdrang.
Hij valt regelmatig voor verleidingen, vecht vaak tegen verslavingen en verzet zich doorgaans tegen zijn zachte en vrouwelijke kant.
2. De Brave Borst
De brave borst zal zijn eigen lijden altijd boven dat van anderen stellen.
Het is de ‘Nice Guy’ die iedereen probeert te pleasen en alles wegstopt achter een mantel van geveinsde vriendelijkheid.
Van buiten lijkt hij sociaal en zachtaardig, maar diep van binnen is hij boos en agressief.
Hij houdt zich voortdurend bezig met de meningen en waarden van anderen en zijn onderdrukte agressie leidt tot sarcastisch commentaar, cynische opmerkingen en (zelf)kritiek.
3. De Rusteloze Rebel
De rebel is het gevolg van (te) strenge ouders, die geen ruimte konden geven aan zijn gevoelens en zijn emoties, waardoor hij zich afgewezen voelt.
Hij doet er daarom alles aan om erkenning te krijgen en gezien te worden.
Dit doet hij door zich te verzetten tegen de gevestigde orde en door zich af te zetten tegen autoriteiten en de huidige maatschappij.
4. De Passieve Puber
De puber leeft in een onbegrensde wereld, omdat hij bang is om zijn verantwoordelijkheid te nemen en zijn vrijheid te verliezen.
Hij is versmolten met zijn onbewuste en waant zich in een moeras van dromen, doelen en fantasieën, maar hij zal daar nooit naar handelen, omdat hij veel te bang is om te kiezen.
5. De Fladderende Feminist
De feminist zit vast in een moedercomplex.
Hij is een ‘moederskindje’ die leeft voor de aandacht en waardering van het feminiene en wordt gedreven door de validatie en goedkeuring van vrouwen.
Hij toont veel te veel afhankelijk gedrag en heeft een extreme drang om zichzelf weg te cijferen in relaties en zijn partner te gaan pleasen, vanwege zijn verlatingsangst.
6. De Verloren Verleider
De verleider is oneindig op zoek naar de perfecte vrouw.
Hij heeft een fundamentele angst voor verbinding, die vaak gepaard gaat met een gebrek aan medeleven en gevoeligheid.
Hij heeft weinig empathie voor anderen en gebruikt mensen doorgaans als middel om zijn behoeftes te bevredigen en hij ziet vrouwen vaak als lustobject..
7. De Slappe Zak
Deze zwakke vent is vroeger te veel verwend door zijn mama en verleidt door comfort en gemak.
Hij ziet geen waarde in (de zin van) het lijden, zoekt altijd de weg van de minste weerstand en zwelgt vaak in zelfmedelijden en slachtofferschap.
Hij heeft een groot gebrek aan daadkracht, discipline en doorzettingsvermogen, omdat hij geen toegang meer heeft tot zijn mannelijke kracht.
8. De Verslaafde Vent
De verslaafde zit grotendeels gevangen in de wereld van de moeder.
Hij is een slaaf geworden van zijn (agressieve) impulsen en wordt gedreven door lust en zijn orale begeerte.
Hij is passief en afhankelijk en lijdt veelal onder de druk van een dominante moeder, die hem doorlopend afwijst en hem geen onvoorwaardelijke steun en liefde geeft.
De weg naar groei en genezing
De twijfel die veel mannen over zichzelf hebben is te herleiden naar het letterlijk of figuurlijk afwezig zijn van onze vaders.
Hier ben ik zelf ook tegenaan gelopen en volgens mij hebben we, zowel mannen als vrouwen, hier uiteindelijk allemaal in meer of mindere mate ervaring mee.
Een vroegkinderlijk trauma, in combinatie met een strenge opvoeding en een behoorlijk emotioneel afwezig familiesysteem, leidde in mijn geval tot aardig wat agressieproblemen, verslavingen en meer destructief gedrag.
Het is daarom mijn missie geworden om mannen hierbij te helpen en om anderen te leren hoe we onszelf kunnen helen.
Om een eigen mannelijke identiteit op te bouwen is het nodig om afscheid te nemen van onze onbewuste ideaalbeelden en van ons verlangen naar de ‘volmaakte vader’ en om te leren om een vader te zijn voor onszelf.
Dit is de uitdaging en het helingsproces van (zelf)bewuste mannen, die standvastig willen zijn en die willen loskomen van oude trauma’s en de schaduwkanten van hun verleden.
Om de vader te worden die we zelf gemist hebben en in onze eigen kracht te gaan staan en verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen leven.
Vind je dit artikel interessant?
Download dan net als 3000+ anderen mijn e-book en ontvang meer inzichten van mij in je mail!
LEON NAN
Vitaliteitscoach voor mannen die standvastig willen zijn en meer zelfbewust en zinvol willen leven.
Hulp nodig?
Wil jij meer rust in je hoofd, energie in je lijf en zin in je dagen? Then let’s talk! Klik hieronder en plan direct een vrijblijvend gesprek.
