Het belang van autonomie

Leestijd: 6 minuten

“Een goed leven, is een leven dat in harmonie is met onszelf, met anderen en met de planeet.”

We zijn namelijk allemaal onderdeel van een veel groter geheel en er is geen twijfel over mogelijk dat de keuzes van ieder mens een directe of indirecte invloed heeft op zijn sociale omgeving en op de rest van de wereld.

In oude inheemse en spirituele tradities weet men dit al duizenden jaren, maar tegenwoordig wordt het ook door de wetenschap en de kwantumfysica bevestigd, dat alles voortkomt uit hetzelfde energetische veld en dat alles in de kosmos met elkaar verbonden is.

Dit is allang geen zweverige boodschap meer en wat ik zelf ook heb ervaren tijdens meerdere meditatieretraites: “Wij staan niet los van de natuur waarin we leven, maar we zijn de natuur en het leven zelf!”

Als we vitaal willen blijven, dan moeten we dus niet alleen goed voor onszelf zorgen, maar ook bijdragen aan het (eco)systeem waarin we leven en als individu de verantwoordelijkheid moeten nemen om zoveel mogelijk onnodig lijden te voorkomen.

Het betekent dat de keuzes die we maken niet alleen passen bij onze eigen normen en waarden, maar dat we ook rekening houden met onze omgeving en met de behoeften en waarden van anderen, zonder dat dit ten koste gaat van onze eigen autonomie.

Wat is autonomie?

Autonomie (van het Griekse autos: zelf, en nomos: norm of wet) betekent letterlijk ‘zelfnormering’ of ‘zelfwetgeving’.

Het zijn zelfopgelegde regels die we hanteren om met anderen samen te leven en onderdeel uit te maken van onze gemeenschap en de maatschappij.

Deze normen en waarden worden vervolgens onderdeel van onze identiteit en hebben ontzettend veel invloed op onze persoonlijke waarden en op ons eigen gedrag.

De set regels waaraan de wereld volgens jou ‘zou moeten voldoen’ en wat jij doorgaans ‘normaal’ vindt zal (in eerste instantie) nooit direct uit jezelf komen, maar altijd voortkomen uit je familie en de cultuur waarin je opgroeit.

Vroeger hadden we beperkte mogelijkheden en veel minder autonomie en (keuze-) vrijheid dan tegenwoordig, maar de mensen wisten ook niet beter en er waren weinig opties.

Veel ziekten, oorlogen, koningen, keizers, kerken en religies bepaalden honderden jaren geleden de kwaliteit van leven en er zijn nog genoeg landen in de wereld over waar een dictatoriaal regime voor iedereen de wetten bepaalt.

In onze hedendaagse westerse samenleving kunnen we veel meer onze eigen regels bepalen, maar ondanks deze vrijheid, worden we hier volgens de laatste burn-out cijfers niet meer vitaal van.

Het verdwijnen van religie, de wetenschappelijke vooruitgang, de prestatie- en consumptiemaatschappij, de komst van sociale media en een wereld met ongekend veel mogelijkheden hebben er voor gezorgd dat we materialistischer en individualistischer zijn geworden dan ooit, moeite hebben met keuzes maken en vaak de verkeerde dingen nastreven.

We leggen onszelf (en anderen) regels op, die onmogelijk zijn om na te leven en proberen te voldoen aan allerlei verwachtingen (van anderen), die negatieve stress veroorzaken en ten koste gaan van onze vitaliteit.

Een gebrek aan autonomie

Wij mensen hebben allemaal een aantal fundamentele basisbehoeften om ervoor te zorgen dat we kunnen overleven en onszelf kunnen ontwikkelen.

Dit zijn niet alleen lichamelijke behoeften (zoals slapen, bewegen, eten, drinken en de natuur), maar ook een veilige omgeving en een aantal fundamentele psychologische basisbehoeften, zoals: binding, erkenning en autonomie.

Deze basisbehoeften zijn universeel en spelen een belangrijke rol, wanneer het gaat om hoe goed mensen zich voelen en hoe goed ze functioneren.

Een gebrek aan autonomie is een vorm van chronische stress die schadelijk is voor onze lichamelijke en mentale gezondheid.

Hoe minder autonomie we ervaren, hoe meer we hieronder lijden en in een ‘overleefstand’ terechtkomen, wat het tegenovergestelde is van vitaliteit.

De meeste klanten die ik coach worden in hun leven dagelijks tegengehouden door een gebrek aan autonomie.

De keuzes die ze maken komen niet vanuit hunzelf, maar worden voornamelijk bepaald door hun omgeving en door invloeden van buitenaf.

Deze mensen zijn niet aan het leven, maar worden door anderen geleefd.

Moeten of willen?

Onze behoefte aan autonomie zorgt ervoor dat we lijden, zodra we te maken krijgen met onvrijwillige restricties en verplichtingen.

Het maakt echt niet uit of je 5 of 65 jaar oud bent, de meeste mensen hebben er doorgaans een hekel aan, om aan te horen wat ze wel of niet ‘zouden moeten doen’.

Dit kunnen taken zijn van anderen, maar ook onze eigen verwachtingen en de verantwoordelijkheden die we onszelf opleggen.

Je hoeft alleen maar naar je eigen uitstelgedrag te kijken, om erachter te komen hoeveel weerstand je ervaart bij dingen die je (van jezelf!) ‘moet’.

‘Ik moet gezond eten’, ‘Ik moet meer sporten’, ‘Ik moet afvallen’, ‘Ik moet naar die verjaardag’, ‘Ik moet mijn moeder bellen’, ‘Ik moet studeren’, ‘Ik moet …, ‘Ik moet …, ‘Ik moet …,

Als je continu rondloopt met het idee dat je alles wat je doet ‘moet’ doen en jezelf van alles oplegt en onhaalbare doelen stelt, dan zal dit een behoorlijke hoeveelheid (negatieve) stress met zich meebrengen.

Dit gaat niet alleen ten koste van je autonomie, maar ook van je wilskracht, waardoor je vroeg of laat terugvalt in je oude of destructieve gedrag,

[ Lees ook: Heb jij de juiste mindset? ]

Wanneer we autonome keuzes maken, dan houden we iets veel langer vol, dan wanneer we grotendeels gemotiveerd worden vanuit schaamte, een schuldgevoel, een externe beloning of (de angst voor) straf.

Vrijheid of autonomie?

De vrijheid om dingen op je eigen manier te doen draagt veel bij aan ons welzijn en ons geluk.

Hoe meer autonomie we ervaren, hoe vitaler we zijn.

Dit betekent echter niet dat je alleen maar doet waar je zelf zin in hebt, want dan ben je gewoon een slaaf van je eigen verlangens.

En extreem individualisme maakt je egoïstisch en een narcistische lul.

Autonomie is juist het tegenovergestelde van individualisme, omdat je niet alleen doet wat goed is voor jou, maar dat je daarbij bij óók rekening houdt met je omgeving

Autonoom zijn houdt in, dat je ook de autonomie van anderen respecteert, zonder dat dit ten koste gaat van jezelf.

Als je in een vrij land wilt leven, waar iedereen voldoende autonomie heeft, dan zal je altijd de keuze moeten maken om iets van jezelf in te leveren in het belang van de groep en het grotere geheel.

Volledig vrij willen zijn is onverstandig, onzinnig en onhaalbaar, maar je kunt er wel voor kiezen om vrijwillig (autonoom) een deel van je eigen vrijheid op te geven.

Vroeger dacht ik dat ik veel behoefte had aan vrijheid. Dit is nog steeds wel een belangrijke waarde van me, maar waar ik vooral veel behoefte aan had was autonomie en de mogelijkheid om mijn eigen keuzes te maken en mijn eigen pad te volgen. De autonomie die ik van mijn ouders heb gekregen daar ben ik ze, tot de dag van vandaag, ontzettend dankbaar voor.

Hoeveel vrijheid je uiteindelijk wilt opgeven is voor iedereen verschillend.

Sommige mensen hebben meer behoefte aan vrijheid en zelfstandigheid, terwijl anderen juist veel meer behoefte hebben aan veiligheid en graag willen behoren tot een groep.

Maar ook dan is het ontzettend belangrijk dat je gewaardeerd wordt en zelfstandige keuzes mag maken.

Dit is essentieel voor iedere gezonde relatie: zorgen dat je zelf voldoende autonomie hebt, maar ook dat je de autonomie van anderen (je partner, je kinderen, je vrienden, je collega’s) respecteert.

Voortdurend streven naar harmonie gaat ten koste van jezelf, maar alleen bezig zijn met je eigen behoeften (en dus geen rekening houden met je omgeving) gaat uiteindelijk ook ten koste van je relaties.

Hoeveel autonomie ervaar jij?

Een zinvol en autonoom leven is een combinatie van zelfstandigheid en conformiteit.

Het houdt in dat we moeten leren onderhandelen over ‘de regels’ en dat we onszelf niet gaan wegcijferen of dat we onze eigen normen en waarden op de wereld projecteren.

Hoeveel autonomie ervaar jij momenteel in je leven?

Heb jij voor je gevoel voldoende vrijheid en steun van je omgeving?

Kan jij helemaal jezelf zijn en je eigen keuzes maken?

Of laat jij je emoties en je keuzes (te vaak) afhangen van wat anderen vinden?

Of wil jij altijd alles voor een ander bepalen en loop je over alles en iedereen te klagen?

Dan is het interessant om dit eens te onderzoeken en bij jezelf af te vragen.