In mijn artikelen en sociale media berichten heb ik al eens geschreven over de nadelen van ‘aardige mensen’ en het feit dat ze niet authentiek zijn.
Ze komen niet op voor hun eigen waarden, zeggen zelden wat ze daadwerkelijk denken en streven vaak naar harmonie.
Hierdoor vermijden ze weliswaar conflicten en geeft het ze een gevoel van veiligheid, maar het kan op de langere termijn een hoop ellende met zich mee brengen, omdat dit ten koste gaat van hun eigen autonomie.
Het probleem, wat ontstaat wanneer je nooit authentiek bent of kan zijn, is dat je niet weet wie je bent en wat je wil.
Alles wat je doet is uitsluitend gericht op de buitenwereld en op de waarden van anderen, waardoor je uiteindelijk verbinding verliest met je ‘ware zelf’ en niet meer in staat bent om te luisteren naar je eigen intuïtieve gevoel.
Hoe word je (meer) jezelf?
De meesten van ons hebben ongetwijfeld deze opmerking wel eens gehoord, voor een sollicitatiegesprek of voor een eerste ontmoeting met z’n schoonouders of, zoals ik niet lang geleden, voor een eerste date:
“Ah joh, als je gewoon jezelf bent, dan komt het wel goed!”
Dit klinkt bemoedigend en geruststellend, maar als je nooit geleerd hebt om authentiek te zijn en (nog) niet veel zelfvertrouwen hebt, dan kun je daar natuurlijk niets mee.
Sterker nog, je wil helemaal niet dat andere mensen ‘doorzien’ dat jij niet zo stevig in je schoenen staat en diep van binnen heel onzeker bent.
‘Jezelf zijn’ is dan het allerlaatste wat je wil doen en je hebt dus geen reet aan dit, ongetwijfeld goedbedoelde, advies.
En wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen: ‘Wees gewoon jezelf’?
Bestaat er überhaupt wel zoiets als een ‘vaste identiteit’ of hebben we allemaal ontzettend veel persoonlijkheden in ons, als een soort oneindige en complexe Russische Matroesjka pop?
Is dat aangeleerde zelfbeeld van ons niet gewoon een grote illusie en zouden we ons juist veel minder moeten identificeren met onze gedachten en minder waarde moeten hechten aan wie we denken te zijn?
Dit is volgens mij een veel beter idee:
‘Identificeer je met de gedachte, dat je geen vaste identiteit hebt.‘
Op zoek naar jezelf
De mens is een mysterie.
Een vat vol tegenstrijdigheden met allemaal aannames en onbewuste overtuigingen over zichzelf en over de wereld.
We willen graag geloven dat we rationele wezens zijn, maar in veel gevallen hebben we geen idee wat we denken of waarom we doen wat we doen.
We willen graag geloven dat we controle over ons leven hebben, maar we handelen vaak anders dan we, achteraf gezien, zouden willen:
“Waarom ben ik die afspraak niet nagekomen?!”
“Waarom kan ik niet gewoon ‘nee’ zeggen?!”
“Waarom kan ik dit niet volhouden?!”
“Waarom heb ik geen grens aangegeven?!
“Waarom heb ik weer niets gezegd?!”
Ons gedrag zegt veel meer over wie we daadwerkelijk zijn, dan onze gedachten over onszelf, maar we hebben de neiging om dit te ontkennen.
“Ik doe dit anders nooit hoor. Ik weet niet wat me overkwam…” – Yeah, right!
In zekere zin zijn we allemaal een beetje schizofreen, want er komen soms karaktereigenschappen in onszelf (of in anderen) naar boven, die we niet herkennen (of niet willen erkennen).
Als je dit wat dieper durft te onderzoeken, dan kom je er vrij snel achter dat we allemaal schaduwkanten hebben en dat er niet echt een vaste versie van onszelf bestaat.
We spelen allemaal verschillende rollen in ons leven (vader, moeder, zoon, dochter, broer, zus, vriend, vriendin, collega, sporter, muzikant, etc., etc.) en zijn altijd in beweging.
We relateren ons voortdurend aan andere mensen, reageren op onze omgeving en projecteren op de wereld om ons heen.
We handelen voortdurend op basis van voorspellingen van ons brein en de situatie waarin we ons op dat moment begeven.
Je ziet dit vooral terugkomen op het moment dat we iets aan ons gedrag of aan ons leven willen veranderen.
Zodra het erop aankomt, dan doen we niet de juiste dingen of totaal het tegenovergestelde van wat we onszelf hadden voorgenomen:
“Waarom kan ik niet van dit slechte eten afblijven?!”
“Waarom ben ik weer te laat gaan slapen?!”
“Waarom ben ik weer niet naar de sportschool geweest?!”
Dit komt in de eerste plaats, omdat we gewoontedieren zijn en altijd energie willen besparen, maar ook omdat onze emoties en onze onbewuste drijfveren vaak niet op één lijn liggen met onze ratio en ons bewuste brein.
We zijn geprogrammeerd om te overleven en om ons ‘goed te voelen’ en ons interne beloningssysteem is niet gemaakt om te doen wat op de langere termijn vaak beter voor ons is.
Hier zijn verschillende neuro-wetenschappelijke, fysiologische en psychosociale verklaringen voor, maar mij helpt het om te denken dat deze delen van ons brein en ons emotionele systeem regelmatig met elkaar in conflict komen:
1. Het potentiële zelf:
Dit zijn ons persoonlijke karaktereigenschappen en talenten en dat wat we (in potentie) kunnen zijn. Het is onze natuur, onze ziel, onze bron van inspiratie en onze creatieve geest.
2. Het observerende zelf:
Dit is ons (altijd aanwezige) bewustzijn, dat dingen kan observeren en kan waarnemen wat we denken, zien, horen, ruiken, proeven en voelen met ons lijf en onze zintuigen.
Het is ons vermogen om (op ons eigen gedrag) te reflecteren en de basis van alles wat we ervaren, omdat we zonder ons bewustzijn nooit iets zouden kunnen waarnemen en helemaal niet zouden bestaan.
2. Het emotionele zelf:
Dit is ons interne overlevingssysteem, dat behoefte heeft aan verbinding en veiligheid en wat pijn wilt vermijden en altijd op zoek is naar een ‘goed gevoel’.
Het is de bron van onze intuïtie, maar het zijn ook onze impulsieve drijfveren, die totaal geen rekening houden met later en alleen maar in het heden leeft.
3. Het denkende zelf:
Dit is ons mentale en (ir)rationele systeem, dat kritisch kan denken, kan relativeren, het grotere plaatje kan overzien, kan plannen en kan organiseren, maar ook kan piekeren en projecteren en allemaal gedachten over de toekomst heeft.
5. Het sociale zelf:
Dit is het bewuste en onbewuste (!) masker dat we aan de buitenwereld laten zien.
Het deel van onszelf dat (wel of niet) wil voldoen aan de sociale normen en waarden van onze samenleving en dat gevoelig is voor status en de meningen en verwachtingen van anderen.
Wanneer we al deze delen niet goed kunnen integreren of er één de overhand gaat nemen en we uit balans raken, dan missen we eigenlijk een groot deel van onze persoonlijkheid.
Hierdoor kunnen we ons machteloos gaan voelen en de controle over ons leven kwijtraken, wat uiteindelijk zelfs kan leiden tot een depressie of een verslaving of ander afhankelijk en destructief gedrag.
Ken je (ware) zelf
Wat we precies met ons ‘zelf’ bedoelen is, zoals ik inmiddels wel heb aangegeven, geen eenvoudig antwoord.
We ervaren namelijk allemaal verschillende ‘ikjes’ in ons en hebben niet alleen een belichaamd zelf met gevoelens en sensaties, maar ook een mentale, sociale en spirituele zelf.
Carl Jung (1875-1961), de grondlegger van de analytische psychologie, omschreef ‘Het Zelf’ als het centrum van onze persoonlijkheid, die alle bewuste en onbewuste delen van onze psyche omvat.
Het is ons ego met al onze overlevingsmechanismen, levenservaringen, oordelen en overtuigingen en tegelijk ook de bron van creatie en van ons potentieel.
Jung vond dat het leren kennen van ‘Het Zelf’ ons hoogste levensdoel zou moeten zijn en zag zelfverwezenlijking (het actualiseren van onze individuele en sociale potentie) als een natuurlijke vereiste voor de ontwikkeling van de mens.
Ook de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900), een van de grootste denkers uit onze geschiedenis, beschouwde zelfrealisatie en het ontwikkelen van onze ‘authentieke’ zelf als dé verantwoordelijkheid van ieder individu.
Hoe meer zelfkennis we hebben en hoe bewuster we worden van onze eigen drijfveren en ons gedrag, hoe kleiner de kans is dat we ergens op vastlopen in ons leven en hoe meer vrijheid we ervaren.
Dit is waar zelfrealisatie in mijn optiek over gaat.
Realiseren dat we allemaal ‘Het Grote Zelf’ zijn en dat er eigenlijk geen ‘ik’ of ‘vaste versie van onszelf’ bestaat.
Het betekent dat je met open houding in het leven staat, jezelf en de wereld beter leert begrijpen, jezelf blijft ontwikkelen en steeds wijzer wordt.
Dit blijft een levenslang leerproces, waarbij je onbewuste gedragspatronen leert (h)erkennen en bereid bent om oude waarden en overtuigingen die niet meer voor je werken leert loslaten, want dit staat een transformatie naar een authentieker leven in de weg.
Meer jezelf of authentiek?
Authentiek betekent: echt, betrouwbaar, geloofwaardig, niet vervalst.
Het woord komt van het Griekse woord ‘authentikos’, wat ‘handelen op eigen gezag’ betekent.
Een authentiek persoon is dus trouw aan zijn eigen persoonlijkheid en leeft volgens zijn eigen principes.
Als we dit vertalen naar gedrag, dan betekent ‘authentiek zijn’, dat je consistent bent in je denken en in je doen en laten.
Volgens Carl Rogers (1902-1987), een invloedrijke psychotherapeut en psycholoog, betekent authentiek zijn dat je jezelf begrijpt en ontplooit, weet wat je persoonlijke waarden zijn en dat je je eigen ideeën volgt.
Wat je doelen zijn en waar je ambities liggen zal ongetwijfeld veranderen, maar hoe je in het leven staat is iets waarvoor je kiest.
Dit is wat authentieke mensen doen:
• Ze komen echt en oprecht over in hun houding en hun gedrag.
• Ze zijn (extreem) eerlijk naar zichzelf en naar anderen.
• Ze durven zich kwetsbaar op te stellen en spreken hun waarheid.
• Ze staan open voor nieuwe ideeën en ervaringen.
• Ze weten wat hun belangrijkste waarden en talenten zijn.
• Ze weten wat hun beperkingen zijn en maken zich niet druk om hun ‘imago’.
• Ze zijn zich bewust van hun drijfveren en handelen niet vanuit hun emoties, maar vanuit hun principes.
• Ze laten zich leiden door hun intuïtie en niet misleiden door hun instincten en impulsieve gevoel.
Leven volgens je eigen waarden
Meer zelfkennis, leidt tot meer wijsheid en meer authenticiteit.
Het gaat over je levenshouding, over wie je wil zijn en wat je wil bijdragen aan het leven van anderen.
Niet over altijd doen wat goed voelt of alles krijgen wat je wil.
Je kunt niet alles hebben of worden, want we hebben allemaal onze beperkingen, maar als je authentiek bent, dan weet je heel goed waar je goed in bent en wat je écht belangrijk vindt – en wat niet.
Je handelt vanuit een stevig moreel kompas en bent je heel goed bewust van wie je (diep van binnen) bent en waar je voor staat, want als je dit niet weet, dan word je een slaaf van je omgeving en van je onbewuste verlangens.
Authentiek zijn betekent ook dat je weet waar je grenzen liggen en wat je schaduwkanten zijn en dat je in staat bent om deze onder ogen te zien, ongeacht hoe onprettig je dit vindt.
Wie authentiek durft te leven, kan moeiteloos zichzelf zijn en zal naar mijn mening nooit (meer) in een vernietigende verslaving of een diepe depressie of een burn-out belanden, maar een bewust en standvastig leven leiden.
Dus zeg eens eerlijk: Leef jij volgens je eigen waarden? Hoe goed ken jij je ‘zelf’ en hoe authentiek leef jij?
Vind je dit artikel interessant?
Download dan net als 3000+ anderen mijn e-book en ontvang meer inzichten van mij in je mail!
LEON NAN
Vitaliteitscoach voor mannen die standvastig willen zijn en meer zelfbewust en lichter willen leven.
Hulp nodig?
Wil jij meer rust in je hoofd, energie in je lijf en zin in je dagen? Then let’s talk! Klik hieronder en plan direct een vrijblijvend gesprek.
