Verlies van controle is een fundamentele angst van mensen.
Hoe meer we het idee hebben dat de dingen die in ons leven gebeuren buiten onze macht liggen, hoe onveiliger en stressvoller onze wereld wordt.
Het probleem is alleen, dat we de wereld en anderen niet kunnen veranderen en nul zeggenschap hebben over wat er op ons pad gaat komen en wat ons iedere dag te wachten staat.
Toch hebben we de neiging om onze omgeving te controleren en hebben we onszelf aangeleerd om onze aandacht naar buiten te richten, op het moment dat wij vinden dat er iets verkeerd gaat.
“Ik wil dat die klotefile doorrijdt, want anders kom ik te laat!”
“Laat mij dit maar doen, want anders gaat het nooit afkomen!”
Of we verzetten ons, zoals gezegd, tegen de werkelijkheid, omdat onze verwachtingen niet overeenkomen met ‘wat is’.
“Waarom doe je zo geïrriteerd en opgefokt?” – “Omdat het regent en ik had verwacht dat het droog zou blijven!”
We willen meer grip op ons leven en ons veilig voelen, maar de wereld werkt niet mee.
Behoefte aan veiligheid
Mensen die als het ware ‘verslaafd’ zijn aan controle, hebben veel behoefte aan veiligheid.
Ze voelen zich heel onzeker, willen graag alles ‘goed doen’ en hebben een (extreem) gebrek aan eigenwaarde.
Hun angst voor controleverlies en het verliezen van verbinding zorgt ervoor dat ze zich overal mee bemoeien, altijd alles naar zich toe trekken, niets durven delegeren en heel sterk de behoefte hebben om zichzelf weg te cijferen en altijd alles voor anderen te doen.
Hierdoor krijgen zij nóg meer stress en nóg meer behoefte aan controle, waardoor ze in een nare neerwaartse spiraal belanden, die ten koste gaat van hun vitaliteit.
Controleren of leren?
Dit is het paradoxale probleem van controle: hoe meer je het wilt hebben, hoe minder je het hebt.
Mensen die de meeste controle ervaren in hun leven, zijn mensen die hier nauwelijks behoefte aan hebben en heel goed weten wat ze wel of niet kunnen beïnvloeden.
Ze hechten weinig waarde aan hun verwachtingen en weten dat zekerheid een illusie is en dat échte controleniet bestaat.
En dat bijna alles wat we doen (van kind af aan) geconditioneerd is en ons onderbewuste veel sterker is en meer invloed heeft op ons gedrag, dan ons bewuste brein, dat weten we inmiddels ook.
Dit vind ik een fantastische uitspraak van de Franse filosoof Voltaire:
‘Onzekerheid is oncomfortabel, maar geloven in zekerheid is absurd.’
Hoe meer we kunnen controleren, hoe voorspelbaarder alles wordt.
Voor veel mensen zal dit als muziek in hun oren klinken, maar als we dit helemaal doordenken, dan komen we uiteindelijk tot de volgende conclusie: “Een voorspelbare toekomst is al verleden tijd!”
Denk hier maar eens over na. Als je daadwerkelijk alles in je leven zou kunnen voorspellen of controleren, dan zal je nooit meer iets nieuws leren. En als je altijd alles voor anderen doet en alles van anderen overneemt, dan leren zij ook niks.
In het ergste geval word je een onuitstaanbare asshole die alles beter denkt te weten en altijd z’n gelijk wil halen en altijd alles dirigeert.
Ik zal bekennen dat ik daar nog steeds wel eens een handje van heb, maar ik kan je garanderen dat dit je relaties niet ten goede komt.
‘100% controle = 0% ontwikkeling.’
Als je exact zou weten wat er gaat gebeuren, dan heb je nooit meer een nieuwe ervaring en word je nergens meer door verrast. Dan heb je het avontuur van je leven opgegeven en ben je uitgespeeld.
Controle over externe zaken is iets waar we naar verlangen, maar wat we niet meer zouden moeten willen, omdat het negatieve stress oplevert en omdat alles wat we buiten onszelf neerleggen ons machteloos maakt.
Het tegenovergestelde hiervan is: onze eigen verantwoordelijkheid nemen, onze nieuwsgierigheid ontwikkelen en bewust worden van onze eigen onwetendheid.
Als je nieuwsgierig bent naar alles wat er op je pad komt, dan hoef je situaties niet meer te forceren of krampachtig te reageren, wanneer iets niet aan je verwachtingen voldoet.
‘Verandering is de enige zekerheid die er bestaat.’
Dit is ook de boodschap van de boeddhisten en van de stoïcijnen:
Verzet je niet tegen de feiten en leef niet meer vanuit verwachting, maar leef vanuit verwondering en vertrouwen – en accepteer dat alles gaat, zoals het gaat.
Het leven is een oneindig leerproces en voortdurend in beweging, dus wees nieuwsgierig en blijf leren en focus nooit te veel op een extern doel of een op vast eindresultaat.
Verwonder je over alles, geef je over aan het onbekende en vaar voortaan met de stroom van het leven mee.
Dit is niet altijd makkelijk, maar het zal je mentaal veel sterker maken, als je het idee van controle opgeeft en meer nieuwsgierigheid durft toe te laten.
Is dat geen goed idee?
Vind je dit artikel interessant?
Download dan net als 3000+ anderen mijn e-book en ontvang meer inzichten van mij in je mail!
LEON NAN
Vitaliteitscoach voor mannen die standvastig willen zijn en meer zelfbewust en lichter willen leven.
Hulp nodig?
Wil jij meer rust in je hoofd, energie in je lijf en zin in je dagen? Then let’s talk! Klik hieronder en plan direct een vrijblijvend gesprek.
