Wat is geluk?

Leestijd: 7 minuten

Weet jij dat de mens het nog nooit zo goed heeft gehad?

Er is wereldwijd minder ziekte, minder hongersnood, minder criminaliteit, minder oorlogen en meer gelijkheid en welvaart, dan wat we ooit hebben meegemaakt in de menselijke geschiedenis.

Als jij op dit moment veilig bent, een dak boven je hoofd hebt, geen honger lijdt, voldoende geld verdient en een aantal fijne mensen hebt in je omgeving op wie je kunt vertrouwen, dan heb je volgens mij niet veel meer nodig om gelukkig te zijn.

Maar uit de hedendaagse cijfers blijkt, dat we ons in het westen nog nooit zo slecht hebben gevoeld en steeds meer mensen kampen dagelijks met stress en depressieve klachten.

We hebben alles wat we willen, maar we vinden onszelf nog steeds niet succesvol, geslaagd of goed genoeg en lopen rond met het idee dat we ‘iets’ missen.

Hoe komt het dat we hiermee worstelen en niet tevreden zijn? Waar worden we nou werkelijk gelukkig van en is het überhaupt wel zinvol om geluk na te streven?

Dit zijn geen eenvoudige vragen om te beantwoorden.

Wat is geluk?

Laten we eens beginnen met de vraag: “Wil je gelukkig zijn?”

Het antwoord hierop lijkt logisch, maar als we hier wat dieper in duiken, dan blijkt dat we eigenlijk niet goed weten wat geluk is en hoe we dit moeten definiëren.

Ook zijn er een aantal verkeerde opvattingen over geluk die tegen ons werken, maar waar we wel massaal in geloven, zonder dat we er bewust bij nadenken.

We proberen het geluk buiten ons zelf te vinden, we verwarren het met plezier en we verliezen het, omdat we op zoek zijn naar ‘het perfecte plaatje’ en daardoor voortdurend voor ons uitschuiven.

Geluk komt uit jezelf

De grootste misvatting als het gaat om geluk, is dat we, naar mijn idee, in een materiële illusie leven, waarin we geloven dat we van alles aan onze omstandigheden moeten veranderen allemaal troep nodig hebben om gelukkig te zijn.

Dit lijken belangrijke factoren, maar een nieuwe auto, een ander huis of interieur, een grotere garderobe of kasten vol met spullen, dragen nauwelijks iets bij aan ons geluk. We hebben er wel even plezier van, maar we raken er al vrij snel op uitgekeken, hoe leuk het ook is.

Ook overschatten we het korte termijneffect van onze positieve emoties en onderschatten we onze anti-fragiliteit en onze veerkracht voor alle shit die we meemaken.

Het duurde bij mij zo’n dertig jaar voordat dit inzicht bij me landde, maar deze uitspraak van de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer is één van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd:

“Het is moeilijk om het geluk in onszelf te vinden, maar onmogelijk om het ergens anders te vinden.”

Of we wel of niet gelukkig zijn, wordt uiteindelijk bepaald door wat we er zelf van maken.

Het zijn immers onze eigen gedachten en verhalen die positieve of negatieve gevoelens bij ons losmaken en daarmee ons geluk bepalen.

Hiermee wil ik zeker niet beweren, dat onze omgeving geen invloed heeft op ons gedrag en op hoe we ons voelen, maar de kwaliteit van ons leven is grotendeels afhankelijk van hoe we naar de wereld kijken en hoe we met onszelf en anderen omgaan.

Voor mij is dit inmiddels een gegeven. Geluk vinden we niet in de buitenwereld, maar komt van binnenuit en wordt bepaald door hoe we over onszelf denken en door hoe we in het leven staan.

Geluk is geen doel

Volgens de Canadese psychologie professor en schrijver Jordan Peterson is ‘gelukkig worden’ een kansloze opgave, omdat we allemaal te maken krijgen met emotionele situaties en pijnlijke periodes in ons leven, die onvermijdelijk zijn. 

Het verliezen van een baan, het beëindigen van een relatie of het afscheid nemen van familieleden en mensen van wie we houden, zijn zaken waar we zeker niet gelukkig van worden, maar die onontkoombaar bij ons leven horen.

“Geluk is het bijproduct van een goed leven.”

Geluk is geen doel wat je wilt nastreven, maar iets wat je kunt ervaren, wanneer je iets bijdraagt aan de wereld en werkt aan een zinvol bestaan, aldus Dr. Peterson.

Hij pleit net als de stoïcijnse filosofen voor ‘een goed leven’ waarin we verantwoordelijkheid nemen en onszelf ontwikkelen om ons leven én dat van anderen een beetje beter te maken.

Dit geeft ons meer voldoening en het geeft ons leven meer betekenis – en daar worden we uiteindelijk veel gelukkiger van.

Het perfecte plaatje

Het maakt niet uit hoe goed we het hebben of hoe succesvol we zijn, er zal altijd weer een gedachte in ons opkomen dat we ‘nog iets’ moeten doen, om nóg gelukkiger te worden.

Dit komt, omdat we helemaal niet gemaakt zijn om voortdurend voldaan of tevreden te zijn, maar om te overleven. Vroeg of laat krijgen we weer honger en moeten we weer in actie komen om een andere behoefte te bevredigen.

Het is een overlevingsmechanisme dat diep in ons zit, wat ervoor zorgt dat we niet voor altijd verzadigd zijn, maar telkens weer op zoek gaan naar onze volgende maaltijd, de volgende beloning en het volgende ‘geluksgevoel’.

De keerzijde hiervan is, dat we onszelf doorlopend voor de gek houden en krampachtig hopen dat het volgende doel dat we nastreven ons eindelijk gelukkig gaat maken.

Er is niets mis met doelen stellen, maar als je alleen maar bezig bent met de resultaten, dan leg je telkens de nadruk op het feit dat je het nog niet hebt en dat er nog ‘iets mist’.

En zo loop je de hele tijd achter een toekomst aan, die nooit komt.

“Geluk is de afwezigheid van het streven naar geluk.”

Geluk is wat je bent, als je niet denkt. Het is een staat van zijn, zonder gedachten over het verleden of verwachtingen voor de toekomst.

Zolang je telkens de gedachte of het verlangen hebt om iets te willen of te willen veranderen in je leven, dan ben je sowieso niet gelukkig en sta je steeds onder spanning, omdat je voortdurend naar ‘het volgende’ rent.

Voor mij, is geluk de realisatie dat alles er eigenlijk al is. Zoek daarom niet naar het ‘perfecte plaatje’ en leef veel meer in het moment.

Het helemaal niet verkeerd om ergens naar uit te kunnen kijken en om na te denken over later, maar focus altijd zo veel mogelijk op de reis en niet op de bestemming.

Want het leven is geen race waarbij je na afloop een medaille krijgt – en dan eindelijk gelukkig bent.

De definitie van geluk

Het is niet eenvoudig om een exacte definitie van geluk te geven, omdat dit voor iedereen een persoonlijke opvatting is en omdat het uiteindelijk wordt bepaald door meerdere factoren.

We kunnen geluk daarom beter beschrijven door het op te delen in een aantal verschillende vormen en concepten.

Meer dan genieten

We (her)kennen allemaal momenten van blijdschap, plezier of genot, die ons een gelukzalig gevoel geven, zoals; een glas bier, een stuk chocola, een warm bad of een mooie zonsondergang.

Of opwindende momenten waarbij we ergens helemaal in opgaan, zoals; een sportwedstrijd, een muziekconcert, een festival, een fantastische film of een geweldige vrijpartij.

Naast deze kortstondige gelukservaringen willen we, althans de meesten van ons, ook graag voldoende zeggenschap over ons leven en een bepaalde mate van zekerheid, zoals: een dak boven ons hoofd, geen financiële schulden en een leuke vaste baan.

Daarbij hebben we een fundamentele behoefte aan verbinding en willen we graag relaties, die ondersteunend zijn en niet te veel spanning veroorzaken en allerlei conflicten creëren.

Hedonisten vinden genot het allerhoogste levensdoel en stellen dat plezier en geestelijk genot (bijv. vriendschap en kunst) boven alles staat. Maar er bestaat ook zoiets als ‘plat’ of ‘onzuiver’ hedonisme dat vooral streeft naar lust en vervulling van lichamelijk genot.

Genot is de makkelijkste, maar ook de meest oppervlakkige vorm van geluk, waar ik, net als de stoïcijnen, veel minder waarde aan hecht. En plezier is absoluut onmisbaar, maar volgens mij is het niet genoeg om compleet gelukkig te zijn.

Ik zeg hiermee niet dat we niet mogen genieten van leuke dingen in het leven, maar het jagen op plezier kan ervoor zorgen dat we onze aandacht te veel naar buiten richten en onszelf erdoor verliezen.

Het najagen van plezier kan een manier worden om onszelf te verdoven, om een gebrek aan zingeving op te vullen en om te vluchten voor onze verantwoordelijkheden en ons af te leiden van ‘het goede leven’.

Het goede leven

Volgens de stoïcijnen is het doel van het leven ‘het goede leven’ en dat gaat veel dieper dan vluchtig genot en een kortstondig geluksgevoel.

De stoïcijnen noemden dit ‘Eudaimonia’: een gevoel van tevredenheid en waardering, die we kunnen ervaren wanneer we goed handelen en onze plicht doen.

Hierbij is het belangrijk om ons in te zetten voor iets dat groter is dan onszelf, want dit geeft ons leven meer betekenis en geeft ons de mindset om met alle obstakels die op ons pad komen om te kunnen gaan.

‘Eudaimonia’ gaat over verantwoordelijkheid en verbinding. Het gaat over zingeving en kiezen wat het leven voor ons de moeite waard maakt, met alle positieve ervaringen én alle negatieve shit die daarbij hoort.

Of het nu gaat om klaar staan voor familie en vrienden, zorgen voor ons gezin, het bouwen van een business, een sportvereniging steunen of vrijwilligerswerk doen.

Ons leven wordt er beter van als we onszelf ontwikkelen en daardoor iets kunnen betekenen voor de mensen om ons heen.

Dit geeft ons leven meer betekenis en geeft ons meer voldoening en daar kan al het plezier in de wereld naar mijn idee niet tegenop.

Geluk is een goed leven leiden, authentiek zijn, wijzer worden, veel flow ervaren en innerlijke vrede vinden, volgens mij.

Welke definitie van geluk kies jij?


Vind je dit artikel interessant?
Download dan net als 3500+ anderen mijn e-book en ontvang meer inzichten van mij in je mail!



LEON NAN
Vitaliteitscoach en mentor voor mannen die willen bouwen aan een bewust en beter leven.


Hulp nodig?

Wil jij meer rust in je hoofd, energie in je lijf en zin in je dagen? Then let’s talk! Klik hieronder en plan direct een vrijblijvend gesprek.