Onze emoties bepalen de kwaliteit van ons leven.
Hoe meer positieve emoties we ervaren, hoe gelukkiger we over het algemeen zijn. Het leidt tot betere relaties, een betere gezondheid, meer flow en meer creativiteit.
Dit betekent echter niet dat we uitsluitend positieve emoties zouden moeten hebben en dat we negatieve emoties moeten vermijden, want negatieve emoties horen ook -onvermijdelijk- bij het leven.
In zijn boek ‘The Subtle Art Of Not Giving A Fuck’, stelt schrijver Mark Manson terecht, dat het najagen van plezier en nastreven van positieve emoties negatieve gevolgen heeft en dat het ervaren van negatieve emoties juist iets positief kan zijn.
Emoties zijn richtingaanwijzers die ons informeren over hoe wij in het leven staan. Ze geven aan hoe wij de wereld ervaren en kunnen ons helpen om meer over onszelf te leren.
Dus als je ergens op vastloopt in je leven, dan is het tijd om te onderzoeken wat jij jezelf hebt aangeleerd en een goed idee om jezelf eens wat beter te gaan observeren.
Hoe ga jij om met emoties?
Onze emoties zijn afhankelijk van onze persoonlijke karaktereigenschappen, onze ervaringen en de omgeving waarin we zijn opgegroeid.
Hieronder beschrijf ik drie rollen die we kunnen aannemen in stressvolle situaties, wanneer we vanuit angst of trauma reageren en onze emoties op anderen projecteren.
Kijk hier met compassie naar en onthoudt hierbij, dat iedere ‘negatieve’ emotie die we ervaren, altijd een positieve intentie heeft.
Het zijn reacties van ons zenuwstelsel en voorspellingen van ons onbewuste brein, dat zich bedreigd voelt en gedachten die ons vroeger hebben geholpen.
Dit kunnen diepe overtuigingen zijn, die we als kind al hebben aangeleerd om te kunnen overleven, maar die we moeten opgeven, omdat ze ons op de lange termijn tegenwerken.
Het zijn overlevingsmechanismen, die in het verleden weliswaar gewerkt hebben, maar die uiteindelijk al onze relaties beschadigen en ervoor zorgen dat we het contact met ons authentieke zelf verliezen.
Dit zijn de verschillende vormen van egoïstisch gedrag en reacties van ons ‘valse’ zelfbeeld, waar we vanwege onze angst voor afwijzing en onze emotionele trauma’s en een gevoel van schaamte allemaal naartoe bewegen.
1. De Narcist
Angst: verlies van controle.
Overtuiging: “Ik moet (meer) macht hebben.” en “Anderen moeten voor mij zorgen.”
Valkuilen: dominantie, agressie, zelfoverschatting, objectificatie, obsessief gedrag.
De Narcist is het (meest reactieve) deel van ons ‘valse’ zelf dat een grote behoefte heeft aan controle en macht.
Hierdoor gaat hij continu over zijn eigen grenzen en die van anderen heen en weigert hij vaak om dingen uit handen te geven en te delegeren.
In plaats van in dienst te staan van anderen en van het leven, is hij is alleen maar met zichzelf bezig en doet er alles aan om de aandacht van anderen op te eisen.
Hij gebruikt valse informatie, verleiding en manipulatie om zijn zin te krijgen en wil altijd zijn gelijk krijgen, omdat hij denkt dat hij alles beter weet.
Zijn onzekerheid creëert de behoefte om anderen klein te houden en te bekritiseren en hij kan zich niet kwetsbaar opstellen en vindt het beangstigend om echt intiem te zijn.
De Narcist slaat van zich af, wanneer negatieve emoties de overhand nemen, wat zich regelmatig uit in boosheid, woede en frustratie en ander agressief en roekeloos gedrag.
Hij is verslaafd aan drama en heeft de behoefte om zijn eigen tekortkomingen te verbergen en het succes van anderen te bagatelliseren.
Hij doet er alles aan om anderen te ondermijnen, om zijn opgeblazen zelfbeeld in stand te houden en om te compenseren voor zijn eigen gevoel van onwaardigheid.
De Narcist heeft zichzelf aangeleerd om de wereld af te wijzen en al zijn angsten en onzekerheden op anderen te projecteren.
Hij geeft graag kritiek aan anderen, maar hij kan het zelf niet verdragen, want hij is nauwelijks (of helemaal niet) in staat om op zijn eigen gedrag te reflecteren en hij heeft een gebrek aan empathie.
Hierdoor zal hij zelden zijn spijt betuigen, omdat hij niet kan toegeven dat hij zelf iets verkeerd heeft gedaan.
Mannen die vaak in deze rol stappen zullen altijd anderen de schuld geven en vinden het nagenoeg onmogelijk om een excuus aan te bieden en hun fouten toe te geven.
Ze zijn niet instaat om naar zichzelf te kijken en nemen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen emoties en de gevolgen van hun geforceerde gedoe en hun obsessieve gedrag.
De Narcist jaagt op plezier, succes en status en wordt gedreven door lust en genot.
Hij vlucht in werk, seks, sport, shoppen, social media, tv-series bingen, eten, drank, drugs, geld verdienen, gokken, gamen en allerlei adrenaline kicks en afleidingen, om een leegte op te vullen, die hij diep van binnen voelt.
2. De Nice Guy
Angst: verlies van verbinding.
Overtuiging: “Ik mag geen fouten maken.” en “Ik ben niet goed genoeg.”
Valkuilen: overwerken, overbezorgdheid, piekeren, perfectionisme, zelfsabotage, pleasegedrag.
De Nice Guy is het (meest sociale) deel van onze ‘valse’ zelfbeeld dat alles wil managen en graag aan alle maatschappelijke normen (en aan alle verwachtingen van anderen) wil voldoen.
Hierdoor komt hij zelden op voor zijn eigen belang, omdat hij bang is om anderen te kwetsen en omdat hij zich diep van binnen niet goed genoeg vindt.
Hij voelt zich vaak schuldig over dingen die hij ‘niet goed heeft gedaan’ en hij heeft de neiging om alles op zichzelf te betrekken, vanwege een misplaatst gevoel van verantwoordelijkheid.
De Nice Guy heeft een grote behoefte om harmonie te bewaren en is hierdoor geneigd om informatie achter te houden of om feiten te verdraaien, uit angst voor de mening of de reactie van anderen.
Hij heeft zichzelf aangeleerd om ‘pleasegedrag’ te vertonen en om voor anderen te gaan zorgen, in een wanhopige poging om in verbinding te blijven en waardering te krijgen.
Hij hoort graag van anderen wat ze van hem verlangen en is daardoor ook eenvoudig te manipuleren.
De Nice Guy is zelden oprecht in zijn intenties en niet goed in staat om zijn eigen behoeftes te bevredigen, omdat hij deze niet durft uit te spreken – of helemaal niet weet.
Hij kan slecht zijn grenzen aangeven en is bang om fouten te maken en dit maakt hem vatbaar voor perfectionisme en uitstelgedrag.
De Nice Guy neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn eigen emoties, maar voelt zich veel meer verantwoordelijk voor de gevoelens en emoties van anderen en wil voortdurend ‘de redder’ uithangen en altijd alles ‘fixen’.
Zijn dagen zitten voor zijn gevoel vol met ‘verplichtingen’ en hij gaat in de meeste gevallen nóg harder zijn best doen of nóg strenger voor zichzelf zijn, wanneer hij gestrest is en overweldigd raakt.
De Nice Guy vermijdt conflicten en wil niemand beledigen of beschadigen, maar is diep van binnen boos en gefrustreerd, wanneer een situatie niet gaat zoals hij het graag zou willen.
Daarbij heeft hij de gewoonte om alles voor anderen in te vullen en een sterke neiging om zijn eigen normen en waarden op anderen te projecteren en bemoeizuchtig te zijn.
Hierdoor kan hij ook nare narcistische trekjes krijgen.
De Nice Guy heeft veel (onuitgesproken) verwachtingen van zijn omgeving en vaak (te) hoge verwachtingen van zichzelf en veel last van zelfkritiek en het gevoel dat hij van alles ‘moet’.
Hij leeft met het idee dat liefde niet onvoorwaardelijk is, maar dat hij het moet ‘verdienen’ en hij begrijpt niet waarom zijn verlangens niet vervuld worden, terwijl hij ‘altijd alles voor een ander doet’.
3. De Nihilist
Angst: verlies van veiligheid.
Overtuiging: “Ik moet mezelf beschermen.” en “Ik mag er niet zijn.”
Valkuilen: passiviteit, pessimisme, slachtofferschap, cynisme, afgunst, (zelf)haat.
De Nihilist is het deel dat zich verbergt voor pijnlijke emoties en traumatische wonden uit het verleden.
Hij voelt zich gekwetst en schaamt zich voor wie hij is en waar hij werkelijk naar verlangt.
De Nihilist ziet zichzelf als een slachtoffer van zijn omstandigheden en legt daarmee alle controle buiten zichzelf.
Hij ontkent zijn eigen kennis en kracht en gebruikt deze strategie om zijn jaloezie te verbergen en om zijn onbevredigde verlangens te verhullen en te camoufleren.
Hij voelt zich eenzaam en afgezonderd en heeft zichzelf aangeleerd om zich terug te trekken en te isoleren en zijn verantwoordelijkheden te ontlopen.
De Nihilist voelt zich machteloos en heeft een pessimistische kijk op het leven gekregen.
Hij heeft een gebrek aan zelfrespect en de neiging om te zwelgen in zelfmedelijden.
Hierdoor is hij vatbaar voor depressie en suïcidale gedachten en niet meer in staat om beter voor zichzelf te zorgen.
De Nihilist leeft met de veronderstelling dat de wereld tegen hem is en doet er alles aan om zijn gevoel van schuld en schaamte in stand te houden, omdat dit hem een (vals) gevoel van veiligheid geeft.
Hij wil ontzettend graag gezien en gehoord worden, maar durft daar niet voor uit te komen.
Daarbij wordt hij voortdurend overstemt door De Narcist en door De Nice Guy, omdat die ervan overtuigd zijn dat alles naar de kloten gaat, als hij zijn ware gezicht zal tonen.
In welke rol stap jij?
Er zijn vele manieren en (onvolwassen) copingstrategieën om met onze gevoelens en (onverwerkte) emoties te dealen.
Maar dit hoeft niet langer tegen ons te werken, als we dit kunnen accepteren en hier bewust van zijn.
Voor mij is het wel duidelijk geworden, dat de meesten van ons zijn opgegroeid in een omgeving, waarin we geleerd hebben om onze emoties te onderdrukken.
Dit is wat we al heel vroeg leren en wat we allemaal in meer of mindere mate doen.
Als we jong zijn dan zullen we er alles aan doen om in verbinding te blijven met onze (sociale) omgeving en gaan we onszelf aanpassen om erkenning te krijgen.
En wanneer we opgroeien in een (extreem) traumatische en onveilige omgeving, is dit voor ons de enige manier om ons staande te houden en te kunnen blijven (over)leven.
Hierdoor gaan we delen van onszelf uitvergroten of wegstoppen en gaan we onszelf anders voordoen en anders gedragen, dan we eigenlijk zouden willen.
We vinden manieren om ons veilig te voelen en durven niet (meer) bij onze kwetsbaarheid te komen en niet (meer)authentiek te zijn.
We verzinnen van alles om op te komen voor het ‘valse’ zelfbeeld dat we hebben gecreëerd en gaan ‘van buiten naar binnen’ leven.
En dit leidt ertoe dat we onze plek niet innemen en niet in onze eigen kracht kunnen gaan staan.
In mijn jeugdjaren was ik vooral een vechter. Een arrogante gast die bang was voor controleverlies en zichzelf beschermde door narcistisch gedrag.
Welke eigenschappen kun jij bij jezelf (h)erkennen?
Wat doe jij doorgaans om jezelf te beschermen en in welke rol stap jij?
Vind je dit artikel interessant?
Download dan net als 3500+ anderen mijn e-book en ontvang meer inzichten van mij in je mail!
LEON NAN
Vitaliteitscoach en mentor voor mannen die willen bouwen aan een bewust en beter leven.
Hulp nodig?
Wil jij meer rust in je hoofd, energie in je lijf en zin in je dagen? Then let’s talk! Klik hieronder en plan direct een vrijblijvend gesprek.
